ลายแม่บทเป็นลายที่มีลักษณะประจำตัวเด่นชัด มีกฎเกณฑ์การสาน แน่นอน เช่น ลายขัด ยกหนึ่งข่มหนึ่ง หรือลายสอง ยกสองข่มสอง ฯลฯ เป็นต้น ลายแม่ต่างๆ เหล่านี้ เป็นต้นกำเนิดที่ทำให้มนุษย์รู้จักนำวัสดุใน ท้องถิ่น เช่น ไม้ไผ่ ใบลาน กระจูด คล้า ฯลฯ มาสานเป็นสิ่งของเครื่องใช้ในชีวิตประจำวันมาหลายยุคหลายสมัย และได้ตกทอดมาจนถึงยุคปัจจุบัน